Chạy bộ mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ chấn thương, đặc biệt là ở chân. Một tình trạng phổ biến ở người chạy bộ là đau khớp ngón chân cái. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh, điều trị hiệu quả chứng đau khớp ngón chân cái khi chạy bộ.
Đau khớp ngón chân cái
Theo thống kê, có tới 5,7% – 39,3% người chạy bộ gặp chấn thương chân, bao gồm móng chân đen, viêm cân gan chân, viêm gân Achilles và đau khớp ngón chân cái. Nguyên nhân chính là do chân phải chịu tác động lực lớn khi tiếp đất liên tục.
Viêm Khớp Biến Dạng Ngón Chân Cái Là Gì?
Đau khớp ngón chân cái thường do viêm khớp biến dạng, còn gọi là bunion hoặc hallux valgus. Đây là dị tật khiến ngón chân cái hướng vào ngón chân thứ hai, trong khi khớp bàn ngón chân cái lại hướng ra ngoài. Tình trạng này tạo thành một cục u nổi rõ trên bàn chân, ảnh hưởng đến sự cân bằng và phân bố lực khi chạy. Cục u này có thể bị nứt, cọ xát với giày dép gây đau đớn. Nghiên cứu cho thấy khoảng 23% người từ 18-65 tuổi và 36% người trên 65 tuổi bị viêm khớp ngón chân cái ở một hoặc cả hai bàn chân. Tỷ lệ này đặc biệt cao ở phụ nữ do thói quen đi giày cao gót.
Triệu Chứng Của Viêm Khớp Ngón Chân Cái
Dấu hiệu rõ ràng nhất là ngón chân cái nghiêng vào ngón chân trỏ và khớp bàn ngón chân cái hướng ra ngoài, tạo thành một khối u cứng, tròn.
Đau khớp ngón chân cái
Ngoài ra, vùng da quanh khớp bàn ngón chân cái có thể bị chai sần, cọ xát và ửng đỏ, đặc biệt khi chạy bộ với giày chật.
Nguyên Nhân Gây Viêm Khớp Biến Dạng Ngón Chân Cái
Viêm khớp biến dạng ngón chân cái được cho là do sự mất cân bằng giữa các cơ và dây chằng bên trong và bên ngoài bàn chân. Thông thường, khớp bàn ngón chân cái được giữ cố định bởi cơ mác dài bên, cơ dạng ngón chân cái và dây chằng khớp gối. Giày chật tạo áp lực lên khớp, khiến ngón chân cái hướng vào ngón chân thứ hai và khớp bàn ngón chân cái hướng ra ngoài. Lâu dần, các cơ điều khiển ngón chân bị ảnh hưởng, gây mất cân bằng và lệch khỏi vị trí tự nhiên. Áp lực này cũng làm căng và tổn thương dây chằng, khiến tình trạng viêm khớp trở nên nghiêm trọng hơn.
Nguyên Nhân Gây Viêm Khớp Biến Dạng Ngón Chân Cái Ở Người Chạy Bộ
Giày chạy bộ thường có mũi giày hẹp, tương tự giày cao gót, tạo áp lực lên khớp bàn ngón chân cái. Độ chênh lệch độ cao giữa gót và mũi giày (thường 8-13mm) cũng góp phần làm tăng áp lực lên ngón chân. Điều này khiến gân Achilles bị ngắn lại, bàn chân bị bẹt, làm tăng áp lực lên ngón chân cái và thay đổi phân bố lực khi chạy, khiến tình trạng viêm khớp nặng hơn.
Phòng Ngừa Viêm Khớp Ngón Chân Cái Ở Người Chạy Bộ
Để phòng ngừa viêm khớp ngón chân cái, người chạy bộ nên chọn giày có mũi rộng, độ drop thấp hoặc zero drop để ngón chân được thoải mái. Khi không chạy bộ, nên tránh đi giày cao gót, thay vào đó là giày rộng, dép hoặc đi chân trần. Các bài tập tăng cường sức mạnh và độ dẻo dai cho cơ chân như nhặt viên bi, vò khăn bằng ngón chân cũng rất hữu ích.
Điều Trị Viêm Khớp Ngón Chân Cái
Một số phương pháp điều trị viêm khớp ngón chân cái bao gồm:
- Chọn giày chạy bộ phù hợp: Ưu tiên giày mũi rộng, độ drop thấp hoặc zero drop.
- Mang dép phục hồi: Giúp bàn chân thư giãn sau khi chạy bộ.
- Sử dụng đệm lót: Giảm áp lực và ma sát lên khớp bàn ngón chân cái.
- Chườm đá: Giảm sưng và đau sau khi chạy.
- Sử dụng lót giày chỉnh hình: Hỗ trợ vòm bàn chân, phân bố áp lực đều lên bàn chân.
- Tập yoga cho ngón chân: Tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của ngón chân cái.
- Mát xa: Giảm đau và khó chịu.
- Phẫu thuật: Cắt bỏ bao hoạt dịch trong trường hợp nặng.
Nguồn: marathonhandbook