Tập luyện chéo (cross training) đóng vai trò quan trọng trong việc chạy bộ bền bỉ, khỏe mạnh và tránh chấn thương. Bằng cách kết hợp các hoạt động khác như tập tạ, yoga hoặc bơi lội vào giáo án chạy bộ, bạn có thể nâng cao hiệu suất và đạt được thành tích mới. Tuy nhiên, nếu thực hiện sai cách, cross training có thể gây ảnh hưởng tiêu cực. Bài viết này, với sự tham khảo ý kiến từ các huấn luyện viên và chuyên gia, sẽ hướng dẫn bạn cách tập luyện chéo an toàn và hiệu quả.
Mô tả về cross training cho chạy bộ
Cross Training Là Gì?
Cross training là bất kỳ hoạt động nào bổ trợ cho quá trình luyện tập chạy bộ, giúp bạn trở thành một runner tốt hơn. Tuy nhiên, không phải tất cả các hình thức cross training đều giống nhau. Chúng có thể giúp:
- Giảm nguy cơ chấn thương.
- Cải thiện sức bền tim mạch và cơ bắp.
- Tăng cường sức mạnh cơ thể, cải thiện sức bền và hiệu suất chạy.
- Cho phép nghỉ ngơi cả về thể chất lẫn tinh thần.
- Giúp duy trì thể lực khi bị chấn thương mà không thể chạy bộ.
Mỗi hoạt động cross training có ưu và nhược điểm riêng. Ví dụ, yoga tốt cho sự dẻo dai và sức mạnh, nhưng không hiệu quả bằng tập tạ trong việc xây dựng sức bền cơ bắp.
Cross training bổ trợ cho quá trình chạy bộ
Lợi Ích Của Cross Training Cho Người Chạy Bộ
Cross training giúp bạn trở thành một vận động viên toàn diện hơn: mạnh mẽ, dẻo dai và ít điểm yếu dễ gây chấn thương. Hầu hết chấn thương chạy bộ đều do tập luyện quá sức, và điều này hoàn toàn có thể phòng tránh được. Cross training đặc biệt hữu ích cho:
- Vận động viên phục hồi sau chấn thương.
- Vận động viên chạy bộ khối lượng lớn.
- Người mới bắt đầu.
Đối với người mới bắt đầu, khi cơ thể chưa quen với cường độ chạy, cross training giúp cải thiện sức bền mà không gây tổn thương khớp, cơ và mô liên kết.
Cross Training Có Phòng Ngừa Chấn Thương Không?
Câu trả lời là có. Hệ tim mạch và cơ bắp thích nghi nhanh hơn hệ xương. Nếu bạn cố gắng tăng khối lượng chạy quá nhanh, bạn có thể bị chấn thương. Vì vậy, cross training là một bổ sung hoàn hảo cho người mới bắt đầu.
Cross training giúp bạn trở thành vận động viên toàn diện
Cross Training Có Tốt Cho Người Chạy Bộ Không?
Chắc chắn là có. Dù bạn ở trình độ nào, cross training cũng nên là một phần trong kế hoạch chạy bộ của bạn.
6 Lý Do Người Chạy Bộ Nên Tập Cross Training
-
Phòng ngừa chấn thương: Chạy bộ lặp đi lặp lại một chuyển động, dễ gây mất cân bằng cơ. Cross training giúp giải quyết vấn đề này, tăng cường cơ bắp, dây chằng và gân, từ đó giảm nguy cơ chấn thương.
-
Cải thiện hiệu suất và sức bền: Chân khỏe hơn giúp chạy hiệu quả và bền bỉ hơn, đặc biệt là trong các cự ly marathon và ultramarathon.
-
Khắc phục điểm yếu: Cross training cho phép bạn tập trung vào các khía cạnh cụ thể của thể lực mà không cần tăng thêm quãng đường chạy không cần thiết.
-
Ngăn ngừa kiệt sức: Cross training giúp bạn tạm dừng chạy bộ, mang lại sự thay đổi về tinh thần cần thiết, thúc đẩy quá trình phục hồi.
-
Tăng tính đa dạng: Tập luyện nhiều môn thể thao giúp bạn trở nên đa năng hơn.
-
Tăng tốc độ phục hồi: Các hoạt động cross training nhẹ nhàng như đạp xe hoặc elliptical có thể cải thiện lưu lượng máu đến cơ bắp, đẩy nhanh phục hồi.
Cross training tăng cường sức mạnh cơ bắp
Tập Tạ Có Phải Là Cross Training Không?
Có. Và nó được xem là một trong những hình thức cross training tốt nhất cho người chạy bộ. Tập tạ giúp tăng cường các nhóm cơ thường bị bỏ quên khi chạy, giảm nguy cơ chấn thương và cải thiện hiệu suất. Nâng tạ nặng, tập trung vào chân và cơ core là lựa chọn hiệu quả.
CrossFit Có Tốt Cho Chạy Bộ Không?
CrossFit có tốt cho chạy bộ?
CrossFit kết hợp tập tạ và bài tập cường độ cao ngắt quãng (HIIT). Mặc dù phần tập tạ có lợi cho người chạy bộ, nhưng phần HIIT có thể gây phản tác dụng, đặc biệt là khi bạn đang tập luyện cho một giải chạy. CrossFit cũng tiềm ẩn nguy cơ chấn thương. Do đó, không nên kết hợp hai hoạt động này khi bạn đang chuẩn bị cho một cuộc đua.
Các Bài Tập Cross Training Tốt Nhất Cho Người Chạy Bộ
Bài tập cross training lý tưởng nên:
- Bổ trợ cho quá trình luyện tập chạy bộ, tốt nhất là bao gồm các bài tập tăng cường sức mạnh.
- Thú vị và khiến bạn thích thú.
- Cường độ thấp, ít tác động.
Nên tránh các hoạt động yêu cầu chuyển động ngang nhanh như quần vợt, bóng rổ, bóng đá hoặc trượt tuyết vì có thể làm tăng nguy cơ chấn thương.
9 Hoạt Động Cross Training Tốt Nhất Cho Người Chạy Bộ
- Tập tạ: Cải thiện sức mạnh cơ bắp, sức bền cơ bắp và giảm nguy cơ chấn thương. Các bài tập như squat, lunge, deadlift, bench press và kettlebell rất hiệu quả.
Tập tạ quan trọng cho chạy bộ
- Bơi lội: Bài tập cardio tác động thấp, rèn luyện toàn thân, dễ dàng cho cơ, khớp, dây chằng và xương.
Bơi lội là bài tập cross training hiệu quả
- Chạy bộ dưới nước: Phù hợp cho phục hồi chức năng, không gây tác động, hoạt động trên hệ thần kinh cơ giống như chạy bộ.
Chạy bộ dưới nước hỗ trợ phục hồi chấn thương
- Đạp xe: Tốt cho tim mạch, sức mạnh chân và khả năng vận động. Đạp xe vận động các nhóm cơ chính ở chân giống như chạy nhưng ít tác động hơn.
Đạp xe tốt cho tim mạch và sức mạnh chân
- Yoga và Pilates: Cải thiện khả năng vận động, giảm nguy cơ chấn thương, hỗ trợ điều chỉnh tư thế chạy và rèn luyện hơi thở.
Yoga và Pilates cải thiện vận động
- Elliptical: Bài tập cardio tác động thấp, bắt chước hoạt động chạy mà không gây căng thẳng cho cơ thể.
Elliptical là bài tập tác động thấp
- Đi bộ và đi bộ đường dài: Bài tập cardio tác động thấp, phù hợp cho phục hồi tích cực. Đi bộ đường dài trên địa hình đa dạng còn giúp tăng cường dopamine, thúc đẩy phục hồi.
Đi bộ đường dài thúc đẩy phục hồi
- Chơi gôn: Hoạt động thư giãn, thúc đẩy quá trình phục hồi, kết hợp với đi bộ nhẹ nhàng mang lại lợi ích cho tim mạch.
Chơi gôn là hoạt động cross training thư giãn
- Các môn thể thao đồng đội: Cung cấp bài tập cardio và thay đổi tinh thần, tuy nhiên không có lợi ích cụ thể cho chạy bộ và có thể cản trở phục hồi hoặc tăng nguy cơ chấn thương.
Các môn thể thao đồng đội là hình thức cross training
Nên Cross Training Bao Nhiêu Ngày Một Tuần?
Tần suất cross training phụ thuộc vào mục tiêu và trình độ của người chạy. Nói chung, nên tập tạ hai buổi mỗi tuần, cộng thêm một buổi cross training khác như yoga hoặc bơi lội. Khi chạy bộ khối lượng lớn, có thể giảm xuống 1-2 buổi cross training mỗi tuần.
Tần suất cross training hàng tuần
Cách Kết Hợp Cross Training Vào Kế Hoạch Chạy Bộ
Người mới bắt đầu có thể tập cross training cách ngày, trong khi vận động viên có kinh nghiệm có thể tập 1-2 lần mỗi tuần để phục hồi tích cực hoặc cho chân nghỉ ngơi.
Cách Để Không Chán Khi Tập Cross Training
Nghe nhạc khi tập cross training
Khi tập cross training trong nhà, bạn có thể xem phim, nghe nhạc, podcast hoặc sách nói để tránh nhàm chán.
Những Việc Nên Làm Khi Cross Training
- Luôn kết hợp cross training, dù bạn là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm.
- Giữ cường độ nhẹ nhàng cho các buổi tập phục hồi.
- Khởi động và hạ nhiệt kỹ trước và sau mỗi buổi tập.
- Chọn hình thức cross training bạn yêu thích và phù hợp với mục tiêu của bạn.
- Tham khảo ý kiến huấn luyện viên để xây dựng kế hoạch tập luyện hiệu quả.
- Sử dụng đồng hồ đo nhịp tim để đảm bảo bạn luôn ở trong vùng nhịp tim thích hợp.
Những Điều Không Nên Làm Khi Cross Training
- Không nên thử quá nhiều loại hình cross training mới cùng lúc.
- Không nên coi cross training là điều bắt buộc phải làm qua loa.
- Không nên bỏ buổi chạy để tập cross training.
- Không nên cố gắng quá sức trong các buổi tập cross training, trừ khi đó là mục tiêu của buổi tập.
- Không để cross training làm xao nhãng mục tiêu chạy bộ của bạn.
Những điều không nên làm khi cross training
Có Thể Chạy Bộ Và Cross Training Cùng Ngày Không?
Vận động viên chuyên nghiệp thường chạy bộ và tập cross training trong cùng một ngày, với cross training đóng vai trò là bài tập phục hồi tích cực, giúp:
- Tăng lưu lượng máu đến cơ bị tổn thương.
- Giảm tích tụ axit lactic.
- Loại bỏ chất thải trao đổi chất.
- Giảm đau nhức cơ.
Các hoạt động phục hồi tích cực bao gồm đi bộ, đạp xe, bơi lội và elliptical.
Phục hồi tích cực sau chạy bộ
Kế Hoạch Cross Training Mẫu
Thứ Hai | Thứ Ba | Thứ Tư | Thứ Năm | Thứ Sáu | Thứ Bảy | Chủ Nhật | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Mới | Chạy nhẹ 30 phút | Cross training 45-60 phút | Chạy nhẹ 45 phút | Cross training 45-60 phút | Nghỉ hoặc cross training nhẹ 30-45 phút | Chạy nhẹ 45-60 | Nghỉ hoặc cross training nhẹ 30-45 phút |
Cao | Chạy nhẹ 13km | Chạy interval/tempo + cross training 45 phút | Chạy dài 15-18km | Chạy interval/đồi + cross training 45 phút | Chạy nhẹ 7-10km hoặc cross training nhẹ 30-45 phút | Chạy dài 20km+ | Cross training nhẹ 30-60 phút |